Ta’lim samaradorligini oshirishning ilmiy-pedagogik asoslarining nazariy ahamiyati

Ta’lim samaradorligini oshirishning ilmiy-pedagogik asoslarining nazariy ahamiyati

KIRISH……………………………………………………………………

I.BOB. TA’LIM SAMARADORLIGINI OSHIRISHNING ILMIY-PEDAGOGIK ASOSLARI…………………………………………………….

1.1. Boshlang`ich ta’lim samaradorligini ta’minlovchi omillar………….

1.2. Pedagogik faoliyatni texnologiyalashtirish – ijtimoiy zarurat……….

II.BOB. BOSHLANG`ICH SINF O`QISH DARSLARINING SAMARADORLIGINI OSHIRISHDA INNAVATSION PEDAGOGIK TEXNOLOGIYALARDAN FOYDALANISHNING SHAKL VA USULLARI.

2.1. Boshlang`ich sinf o‘qish darslari samaradorligini ta’minlovchi “Klaster”, “B,B,B” usullaridan foydalanish……………………………………

2.2. Sinfdan tashqari o`qishda pedagogik texnologiyalarni qo`llash shakllari.

UMUMIY XULOSA………………………………………………………

ADABIYOTLAR RO`YXATI……………………………………………

KIRISH

Mavzuning dolzarbligi. O`zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligiga erishib, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning o‘ziga xos yo‘lini tanlashi mutaxassislar tayyorlash tizimi va uning mazmunini qayta tashkil etishni zarur qilib qo‘ydi va bir qator chora- tadbirlar ko‘rishni, shu jumladan, «Ta’lim to‘g‘risida»gi Qonunni joriy etish, zamonaviy didaktik ta’minotni ishlab chiqish, o‘quv-tarbiyaviy jarayonni, ilg‘or o‘quv yurtlarini attestatsiyadan o‘tkazishni va akkreditatsiyalashni, yangi tipdagi ta’lim muassalalarini tashkil etish hamda eng asosiysi «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» ni ishlab chiqish va hayotga tadbiq etishni taqozo etdi.

Kadrlar tayyorlash Milliy modelining yaratilishi O‘zbekistonning xalqaro talablardagi zamonaviy taraqqiyotini ta’minlay oladigan dadil, mustaqil, ijodiy tafakkurli, malakali, bilimli mutaxassis, ayni paytda shaxsiy insoniy sifatlari shakllangan barkamol kadrlarni tayyorlash maqsadini ko‘zlaydi. 

Prezidentimizning 2017 yil 7-fevralda “2017-2021 yillarda O`zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo`nalishi bo`yicha Harakatlar strategiyasi”[1] to`g`risidagi 4749 sonli farmoni e’lon qilindi. Ushbu strategiyani 4-yo`nalishi ijtimoiy sohani rivojlantirishga yo`naltirilgan bo`lib, uning 4.4 bandida ta’lim va fan sohasini rivojlantirish: uzluksiz ta’lim tizimini yanada takomillashtirish, sifatli ta’lim xizmatlarini joriy etish, ta’lim muassasalarini qurish va ta’mirlash, maktabgach, umumiy o`rta ta’lim, shuningsek ta’limning barcha turlarini isloh qilish masalalari keltirildi.

Hozirgi kunda yosh avlodga ta’lim-tarbiya berish, kasbga o‘rgatish, ularning aqliy va ma’naviy kamol toptirishdan iboratdir. «Ta’lim to‘g‘risida» gi qonun va «Kadrlar tayyorlash milliy dasturi» talablaridan kelib chiqqan holda ta’limning mazmuni va vositalarini yangidan ishlab chiqishni hayotning o‘zi talab qilmoqda. Bu omil ta’lim jarayonini tarkibiy qismlarini yangicha tartibda namoyon bo‘lishini talab etadi. Ana shu tashkiliy-pedagogik jarayonda ta’lim qonuniyatlari va tamoyillariga mos holda yangi tamoyillarga amal qilish, ta’lim metodlarining paydo bo‘lishi, ta’lim vositalarining takomillashuvi, ayniqsa ta’limni tashkil etishda o‘qituvchi mahoratining noan’anaviy shakllari keng ko‘lamda joriy etilishi kuzatilmoqda.

 Ushbu o‘zgarishlarning ma’lum qismi mavjud didaktik yondashuvlarning tarkibi sifatida chiqqan bo‘lsa, yana bir qismi dunyodagi ta’lim tizimi rivojlangan mamlakatlar olimlarining pedagogik tajribalariga suyangan holda paydo bo‘ladi. Innovatsion pedagogik texnologiyalarning mamlakatimiz ta’lim sohasiga kirib kelishi alohida e’tibor qaratadigan yo‘nalishlardan biri ekanligini qayd etish zarur.

O‘quv – tarbiya jarayonida  innovatsion texnologiyalarning  to‘g‘ri  joriy  etilishi  o‘qituvchining  bu jarayonda  asosiy  tashkilotchi yoki  maslahatchi  sifatida faoliyat  yuritishiga  olib keladi.  Bu  esa  o‘quvchidan   ko‘proq  mustaqillikni,  ijodni va  irodaviy  sifatlarni talab  etadi. Har  qanday pedagogik  texnologiyaning  o‘quv –tarbiya  jarayonida qo‘llanilishi  shaxsiy  xarakterdan kelib  chiqqan  holda,  o‘quvchini   kim  o‘qitayotganligi  va o‘qituvchi  kimni  o‘qitayotganiga  bog‘liq. Pedagogik  texnologiya  asosida o‘tkazilgan  mashg‘ulotlar   yoshlarning muhim  hayotiy yutuq va   muammolariga  o‘z  munosabatlarini  bildirishlariga intilishlarini  qondirib,  ularni fikrlashga, o‘z  nutqai  nazarlarini asoslashga  imkoniyat yaratadi.   Pedagogik  texnologiya  va ularning  ta’limda  qo‘llanishiga oid  bilimlar,  tajriba   o‘quvchilarni  bilimli va  etuk malakaga  ega  bo‘lishlarini ta’minlaydi.   

Boshlang`ich sinf o‘qituvchilari faoliyatida innovatsion pedagogik texnologiyalarni tarkib toptirish muammosining ijobiy hal etilishi – ushbu muassasalarda faoliyat yuritayotgan o‘qituvchilarning innovatsion pedagogik texnologiyalar va ularning mohiyati borasida ma’lumotlarga qanchalik egaligi, nazariy  bilimlarni amaliyotda qo‘llay olish layoqatining shakllanganligi, shuningdek, mazkur o‘quv yurtlarida ta’lim-tarbiya jarayonini texnologiyalashtirilishiga nisbatan e’tiborning qaratilayotganligiga bog‘liq ekanligini nazarda tutildi. 

Innovatsion pedagogik texnologiyalar ta’lim jarayonini har tomonlama mukammal loyihalashtirish, aniq maqsadlar qo‘yish va ularga kafolatlangan holda erishish, rejalashtirilgan natijalarni amalga oshirish imkonini beruvchi uzviy bog‘langan komponetlar yig‘indisi  hisoblandi.

Ushbu ish tarkibiga loyihaga qo‘shimcha mavzuga daxldor bo‘lgan barcha axborotlar, kompyuter sayti, tarqatma materiallar, ma’lumotnomalar, manbalar, ulardan foydalanish metodikasi kiritildi. Innovatsion pedagogik texnologiya o‘z tuzilishiga ko‘ra quyidagi tarkibiy qismlardan iborat: mashg‘ulot turi, unga ajratilgan vaqt, asosiy ko‘riladigan savollar, tayanch tushuncha va iboralar, o‘qituvchining maqsadlari, asosiy savollar matni, nazorat topshiriqlari, mustaqil ishlar, faydalanilgan adabiyotlar ro‘yhati, natijalarni baholash. Har bir o‘qituvchi dars reja ishlanmasi tuzayotganda innovatsion pedagogik texnologiyaning barcha elementlarini oqilona qo‘llashi yuqori samara beradi. SHu nuqtai nazardan biz mavzumizni “Ta’lim sifatini oshirishda interfaol metodlardan samarali foydalanish” deb nomlashni maqsadga muvofiq deb hisobladik.

[1] PF 4749-sonli Prezident qarori. lex.uz