KUCH QOBILIYATLARINI TARBIYLASH METODIKASINI O'RGATISH.

KUCH QOBILIYATLARINI TARBIYLASH METODIKASINI

O'RGATISH. 

KUCH QOBILIYATLARINI TARBIYLASH METODIKASINI

O'RGATISH. MUNDARIJA

KIRISH............................................................................................................ 3

1. BOB. KUCHQOBILIYATINI TARBIYALASH VOSITALARI
   1. Jismoniy (Harakat) sifatlar................................................................. 5
2. Kuch va uni tarbiyalashning uslub hamda vositalari.......................... 11
3. BOB. KUCH QOBILIYATINI TARBIYALASH ASOSLARINING ILMIY TADQIQOT USLUBIYOTLARI
   1. Kuch va tezlik aloqadorligini rivojlantirish uslubiyotlari.................. 17
   2. Kuchni rivojlantirish metodlari....................................................... 20

XULOSA....................................................................................................... 26

FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR......................................................... 27

KIRISH

Kurs ishining dolzarbligi: Yurtboshimiz ta’kidlab o’tganlaridek, bugungi kunda yoshlar jamiyatda hal qiluvchi kuchni tashkil qilganligi sababli mamlakatimizda ularga bo’lgan e’tibor yanada kuchaymoqda. Yosh avlodni vatanparvarlik ruhida tarbiyalash, ularni ham ma’nan ham jismonan baquvvat qilib tarbiyalash bugungi kunning muhim vazifalaridan biriga aylanmoqda. Bu esa bolalar va yoshlar huquq va manfaatlarini himoya qilishning ishonchli va adolati bo’lib xizmat qiladi.

Mamlakatimizda ta’lim tizimini takomillashtirish va bu borada «Ta’lim to’g’risida» gi hamda «Kadrlar tayyorlash bo’yicha milliy dastur» qabul qilinishi katta ahamiyatga ega.

Kurs ishining maqsadi va vazifalari: Fanni o‘qitishdan maqsad – bo‘lajak kadrlarga jahon halqlarining jismoniy tarbiya va sport tarixi hamda shu sohada erishilgan natijalar to‘g‘risida ma`lumot berish, mamlakatimizda jismoniy tarbiyaning rivojlanishi va uning taraqqiy etish hamda sportni boshqarish yo‘llari haqida bilim berish, ommaviy jismoniy tarbiya harakatida ijtimoiy va davlat idoralari o‘rnini anglatish. Yosh avlodni har tamonlama: aqliy, ahloqiy va jismoniy jihatdan rivojlanishida jismoniy tarbiya asosiy o’rinlardan birini egallaydi.

«Maktabgacha yoshdagi bolalar, o’quvchilar, talabalarga katta e’tibor qaratish qayd etilgan. Eng avvalo bolalik davridan boshlab sport yuklamalarini yaxshi taqsimlash zarur. Bunda umumiy jismoniy tayyorgarlikni rivojlantirishga katta e’tibor qaratish lozim»1. Inson jismonan barkamollikka erishish uchun organizmdagi turli tizimlarning yaxshi rivojlanishiga erishish kerak.

Inson kuchi deganda tashqi qarshiliklarni mushak kuchi orqali yengish qobiliyati tushuniladi. Qarshiliklarni yenguvchi ishlarda harakatlarga qarshi yo`naltirilgan kuchlar, yon beruvchi ishlarda esa harakat yo`nalishi bo`yicha ta’sir etuvchi kuchlar qarshilik kuchi hisoblanadi. Maktablardagi o`quvchilar uchun jismoniy tarbiya dasturida birinchi sinflardan boshlab bolalarning kuch tayyorgarligi ko`zda tutilgan.

1. O’zbekiston Respublikasining «Jismoniy tarbiya va sport to’g’risida» gi qonunida

Har bir kishi harakatlarni bajarishda muayyan imkoniyatlarga ega. Masalan, u biror og`irlikdagi shtangani ko`tara oladi, qandaydir bir vaqt oralig`ida 1000 m masofani yugurib o`ta oladi. Bu imkoniyatlar bir qator sifat va miqdor xususiyatlari jihatidan bir-biridan farq qiladigan muayyan harakatlar bilan amalga oshiriladi. Masalan, sprintcha va marafoncha yugurish organizmga sifat jihatidan boshqa-boshqa talablar qo`yadi, turli xil jismoniy sifatlar namoyon etilishini talab qiladi. Kishi harakat qilish imkoniyatlarining ba’zi-bir sifatli tomonlarini kishining jismoniy (yoki harakat) fazilatlari deb atash qabul qilingan. Odatda, kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik va egiluvchanlikka asosiy jismoniy sifatlar deb qaraladi. Kishidagi jismoniy fazilatlarning rivojlanganlik darajasi faqat kishi organlarining funksional (fiziologik) imkoniyatlari bilan emas, balki psixik omillar, irodaviy fazilatlar bilan ham belgilanadi. Bu holda irodaviy fazilatlar kishining o`z funksional imkoniyatlaridan qanchalik foydalana olishini belgilaydi.

1. BOB. Kuch qobiliyatini tarbiyalash vositalari
2. Jismoniy (Harakat) sifatlar

Tarixan mavjud bo`lgan jismoniy tarbiya tizimlariga insonning jismoniy (harakat) sifatlarini tarbiyalay olishiga qarab baho berilgan. Insonning organizmida turli darajada shakllangan kuch, tezkorlik, chidamlilik, chaqqonlik, tana bo`g’inlari harakatchanligi va muskullar egiluvchanligini jismoniy sifatlar deb atash qabul qilingan. Inson organizmining shu sifatlarini qanday namoyon qila olishiga qarab individga kuchli, chaqqon, tezkor va h.k. deb baho berganlar. Bu sifatlar o`lchovga ega, uning ko`rsatkichlari jismoniy tayyorgarlik ko`rsatkichlari deb ataladi va ko`rsatkichlar orqali individning ijodiy mehnatga va vatan mudofaasiga tayyorligi aniqlanadi. Masalan, individ 100 kg og’irlikdagi shtangani elkaga olib faqat 3 marotaba o`tirib tura olsa, boshqasi shu vazn bilan 5 marotabadan ortiq o`tirib tura olishi mumkin. Shu mashqni ikki marta ortiq bajarganligi uchun ikkinchi o`rtoqning kuch sifati rivojlangan deb baholanadi2. Bu sifat organizmning suyak, muskul va boshqa a`zolarining to`qimalari, hujayralari vahokazolarning rivojlanganligigagina bog’liq bo`lmay, ma`naviy-ruhiy fazilatlariga ham bog’liq. SHuning uchun harakat sifatlarini tarbiyalash ma`naviy-ruhiy fazilatlarni tarbiyalash ishi bilan cham barchas bog’liq va tarbiyaning shu yo`nalishiga vosita bo`lib xizmat qiladi.