MAVZU: Marketing tadqiqotlari va tadqiqot usullari

   MAVZU: Marketing tadqiqotlari va tadqiqot usullari

              REJA:

 

1:Kirish

2:Marketing tadqiqotlari va Marketing tadqiqotlari tizimi

3:Marketingda axboritni o’rni. Axborot tizimi

4:To’plangan axborotlarni taxlil qilish va qayta ishlash

5:Xulosa

6:Foydalangan adabiyotlar

 

 

1.Kirish

Marketing tadqiqotlari – marketing muammolariga tegishli bo'lgan axborotlarni doimiy ravishda to’plash, ularni tahlil qilish va natijalardan korxonani boshqarishda foydalanishdir.

TADQIQOT USULLARI

Tadqiqot jarayonida ilmiy bilishning zamonaviy uslublari, shu  jumladan mantiqiy ,          

Qiyosiy va umumilmiy uslublarga asoslanadi iqtisodiy statistic tahlil , tizimli-tuzulmaviy yondashuv swot- tahlil va boshqa usullar qo’laniladi.

Tadqiqot usullari tadqiqotlar tizimli tahlil korrekyasion – refession ,omilli va qiyosiy iqtisodiy tahlil strategic ma’lumotlarni guruhlash kabi va boshqa

  AXBOROT (ingl. news) — taqdim etilishi shaklidan qat’iy nazar shaxs ma’lum xos matnda aniq ma’noga ega bo‘lgan voqea, hodisa, jarayonlar, dalil, bilim, tushunchalar va taqdimot kabi obyektlar haqida

   2.                    Marketing tadqiqotlari o’zi nima?

Marketing tadqiqotlari – marketing muammolariga tegishli bo'lgan axborotlarni doimiy ravishda to’plash, ularni tahlil qilish va natijalardan korxonani boshqarishda foydalanishdir.

    Bozorni va sotishni tadqiq qilish

    Mahsulotni tadqiq qilish

    Bahoni tadqiq qilish

    Mahsulot harakatini tadqiq qilish

    Mahsulotni xaridorlarga yetkazish

Marketing tadqiqotlarining asosiy yo’nalishlari quyidagilardir

Marketing tadqiqotlarini o’tkazish uslublari – bu o’rganilayotgan ko’rsatkichlar va omillarni yig’ish, tahlil qilish va baholashni ta`minlovchi usullar yig’indisidir.                               

1. Bir martalik tadqiqotlar

Marketing tadqiqotlarini o’tkazish uslublari

Marketing tadqiqotlari o’tkazilishiga qarab 2 guruhga bo’linadi:

2. Joriy tadqiqotlar

Marketing tadqiqotlari bosqichlari.

.Muammoni aniqlash

Ikkilamchi axborotning tahlili

Birlamchi axborot to’plash

To’plangan axborotni qayta ishlash

Qo’llash uchun hisobot tayyorlash

Marketing tadqiqotlari quyidagi bosqichlardan iborat

AXBOROT YIG’ISH MANBALAR

Ma`lumotlarni to’plash manbalari:

    birlamchi

    ikkilamchi turlarga bo’lish mumkin

    Birlamchi ma`lumotlarga tayinli maqsad uchun ilk bor yangidan tashkil etilgan ma`lumotlar, axborotlar kiradi.

    Ikkilamchi axborotlarga esa dastlab boshqa maqsadlar uchun yig‟ilgan, qayta ishlangan, turli manbalarda (jurnal, hisobot, axborot byulletenlari)

Ichki ikkilamchi ma`lumot manbalariga tashkilotda yuritilayotgan joriy buxgalteriya, moliya va statistik hisobotlarda aks ettiriladigan ko’rsatkichlar kiradi.

Tashqi ikkilamchi ma`lumotlar tashkilot faoliyat yuritayotgan yoki yuritish kutilayotgan bozor, mahsulot xususidagi mavjud bo’lgan ma`lumotlarni o’z ichiga oladi.

TADQIQOT USULLARI

Tadqiqot jarayonida ilmiy bilishning zamonaviy uslublari, shu  jumladan mantiqiy ,          

Qiyosiy va umumilmiy uslublarga asoslanadi iqtisodiy statistic tahlil , tizimli-tuzulmaviy yondashuv swot- tahlil va boshqa usullar qo’laniladi.

Tadqiqot usullari tadqiqotlar tizimli tahlil korrekyasion – refession ,omilli va qiyosiy iqtisodiy tahlil strategic ma’lumotlarni guruhlash kabi va boshqa

3. Marketingda axboritni o’rni. Axborot tizimi

Axborot – marketingning poydevoridir. Axborot tizimi

   Bozor nima, uning turlari, bozor mexanizmi qanday amal qiladi, talab, taklif nima, bozor muvozanati qay tarzda o‘rnatiladi – bu savollarga marketing nuqtayi nazaridan murojaat qilamiz. Marketing bo‘yicha mutaxassislar axborot bu bozorga zarurat va talablari umumiy bo‘lgan, ularni qondirish maqsadida ayirboshlashga tayyor mavjud va bo‘lajak xaridorlar to‘plami, deb tarif berishadi. Xaridorlarga ishlab chiqarish (tarmoq) vakillari o‘z tovarlarini ko‘proq foyda keltiradigan shartlarda sotishni maqsad qilib qo‘ygan birbirlari bilan raqobatlashuvchi sotuvchilar to‘plami qarama-qarshi turadi. Sotuvchilar va xaridorlar o‘rtasidagi munosabatlar quyidagi sxema bo‘yicha amalga oshiriladi:

                                                           Komunikatsiya

                      Ishlab chiqarish          Tavarlar                             bozor [sotivchi guruh]

                                                           Pullar

  AXBOROT (ingl. news) — taqdim etilishi shaklidan qat’iy nazar shaxs ma’lum xos matnda aniq ma’noga ega bo‘lgan voqea, hodisa, jarayonlar, dalil, bilim, tushunchalar va taqdimot kabi obyektlar haqida

 Shunday ekan, axborotdan foydalanish ko‘lamlari jamiyat rivojlanishi darajasini belgilaydi. Marketing faoliyatiga xos bo‘lgan barcha axborotlar, ma’lumotlar tadqiqotlar uchun muhim qurol sifatida shakllanadi. Ularni tashkil etish, muayyan tartibga solish va uzluksizligini ta’minlash zarur bo‘ladi. Marketing axboroti yaxlit tizim sifatida namoyon bo‘ladi va rivojlanib boradi.

Marketingni boshqarish bozorni barcha tashkil etuvchilarni (qismlarini) (xaridorlar, ularning talabi, tovarlar, narxlar, raqobatchilar) tahlil qilishdan va baholashdan boshlanadi. Maqsad – olingan axborot asosida firmaning bozorda o‘zini qanday tutishi kerakligini ishlab chiqish. Axborotning bozordan ishlab chiqaruvchilar tomon harakatlanishi marketing tadqiqotlari jarayonining mazmunini tashkil qiladi. Keyinchalik ishlab chiqaruvchilar va bozorlar o‘rtasidagi axborot almashinuvi marketing kommunikatsiyalarining turlicha – reklama, shaxsiy sotuv, «Public Relationss» kabi shakllarida davom etadi.

Tijorat dunyosi – murakkab hodisa. Tadbirkor qanchalik boy tajribaga qanchalik beqiyos intuitsiyaga ega bo‘lmasin har qanday holatda ham unga dinamik tarzda rivojlanib borayotgan tovar va xizmatlar bozori to‘g‘risida to‘liq va obyektiv axborot zarur bo‘ladi. Kim marketing axborotiga egalik qilsa, o‘sha bozorda muvaffaqiyatga erishadi.

Uzoq vaqt va katta mablag‘ talab qiladigan menejerlar tomonidan yangi tovar ishlab chiqarish, uni bozorga olib chiqish, raqobatbardoshligini kuzatish va nihoyat, ishlab chiqarishni to‘xtatish to‘g‘risida qaror qabul qilish jarayoni odatda, ishonchli va o‘z vaqtida taqdim etilgan marketing axborotiga asoslanadi. Zamonaviy marketing axborotga tayanadi.

Marketing faoliyati ikki oqim bilan bevosita bog‘liq bo‘lib, birinchi oqim-firma faoliyati natijalari to‘g‘risida axborot, ikkinchisi bozor va atrof-muhit to‘g‘risidagi axborot oqimidir. Marketing faoliyati ana shu ikki oqimga ta’sir ko‘rsatib, iste’molchilar talabini maksimal darajada qondirish va firmalar foydasini ta’minlashga qaratilgan.

Bozor holati va dinamikasi to‘g‘risidagi tezkor axborotga bozor subyektlarining 85 foizi, bozorda yuzaga kelayotgan holatlar (raqobatchi kompaniyalar xatti-harakati, iste’molchilar talablarining o‘zgarishi, bo‘lajak xaridorlarning yangi tovarlarga bo‘lgan munosabati) to‘g‘risida esa 70 foizi ehtiyoj sezadilar. Tijoratchilarning 85 foizi fikriga ko‘ra marketing axborotlarini har hafta va o‘n kunda olish davriyligi eng maqbul hisoblanadi.

4.to’plangan axbototlarni qayta ishlash

xborotni qayta ishlash ning o'zgarishi (qayta ishlanishi) ma `lumot tomonidan aniqlanadigan har qanday usulda kuzatuvchi. Shunday qilib, bu jarayon tasvirlaydi sodir bo'ladigan (o'zgaradigan) hamma narsa koinot, toshning qulashidan (holatining o'zgarishi) raqamli kompyuter tizimidan matnli faylni bosib chiqarishgacha. Ikkinchi holatda, an axborot protsessori (printer) o'zgaruvchan shakl Ushbu matnli faylning taqdimoti (baytdan glifgacha) .Kompyuterlar shu davrgacha xotirada saqlangan dasturlar asosida ishlaydi, ular o'zlarining aql-idroklariga ega emaslar.

xborotni qayta ishlashga "qayd etilgan ma'lumotlarni to'plash, boshqarish, saqlash, olish va tasniflash bilan bog'liq fanlar" deb ta'rif berilgan. Ga ko'ra Atkinson-Shiffrin xotirasi modeli yoki ko'p do'konli model, ma'lumotni xotiraga mahkam joylashtirishi uchun u aqliy ishlov berishning uch bosqichidan o'tishi kerak: sensorli xotira, qisqa muddatli va uzoq muddatli xotira.

Bunga misol sifatida ishlaydigan xotira modeli keltirilgan. Bunga markaziy ijroiya, fonologik tsikl, epizodik bufer, visuospatial sketchpad, og'zaki ma'lumotlar, uzoq muddatli xotira va vizual ma'lumotlar kiradi (Sternberg va Sternberg, 2012). Markaziy ijroiya miyaning kotibiga o'xshaydi. Bunda nimaga e'tibor berish kerakligi va unga qanday javob berish kerakligi to'g'risida qaror qabul qilinadi, so'ngra markaziy ijroiya uch xil bo'limga olib boradi. Birinchisi, fonologik saqlash, subvokal mashq va fonologik tsikl. Ushbu bo'limlar so'zlarni tushunish, ma'lumotlarni xotiraga joylashtirish va keyin xotirani saqlash uchun birgalikda ishlaydi. Natijada og'zaki ma'lumot saqlash mavjud. Keyingi kichik bo'lim - bu vizual tasvirlarni saqlash uchun ishlaydigan visuospatial sketchpad. Saqlash hajmi qisqa, ammo vizual stimullarni tushunishga olib keladi. Nihoyat, epizodik bufer mavjud. Ushbu bo'lim ma'lumot olish va uni uzoq muddatli xotiraga saqlashga qodir. Shuningdek, u fonologik tsikldan va visuospatial sketchpad-dan ma'lumot olib, ularni uzoq muddatli xotira bilan birlashtirgan holda "unitar epizodik tasvirni" (Sternberg va Sternberg, 2012) yaratishga qodir. Ularning ishlashi uchun sensorli registr beshta sezgi: ko'rish, eshitish, tegish, hid va ta'm. Bularning barchasi tug'ilgandan beri mavjud va bir vaqtning o'zida qayta ishlashga qodir (masalan, oziq-ovqat - uni tatib ko'ring, hidlang, ko'ring). naqshni tanib olishning rivojlangan jarayoni mavjud. Sensor registri katta hajmga ega va uning xatti-harakati juda qisqa (1-3 soniya). Ushbu model doirasida sensorli do'kon va qisqa muddatli xotira yoki ishchi xotira hajmi cheklangan. Sensor do'koni juda cheklangan miqdordagi ma'lumotni juda cheklangan vaqt ichida ushlab turishga qodir.Bu hodisa fotosuratni fleshka bilan tushirishga juda o'xshaydi.Flash tugagandan so'ng bir necha qisqa vaqt ichida flesh hali ham ere. Biroq, u tez orada yo'q bo'lib ketdi va uning mavjudligini bilishning iloji yo'q (Sternberg & Sternberg, 2012). Qisqa muddatli xotira ma'lumotni biroz ko'proq vaqt davomida saqlaydi, ammo cheklangan imkoniyatlarga ega. Linden (2007) ga ko'ra, "STM ning quvvati dastlab" yetti plyus yoki minus ikki "moddada baholangan (Miller 1956), bu sog'lom kattalarning o'rtacha raqamlari ettita (Kovan) ning neyropsikologik tekshiruvidan kelib chiqqan holda kuzatuvga mos keladi. Biroq, ma'lum bo'lishicha, ushbu elementlarning sonini faqat individual stimullar orasidagi hislar yoki kontseptual assotsiatsiyalardan foydalangan holda bo'laklarga guruhlangan holda saqlash mumkin. " Uning davomiyligi 5-20 soniyadan iborat bo'lib, u sub'ektning xayoliga kelmaydi. Bu ko'pincha yangi tanishtirilgan odamlarning ismlari bilan sodir bo'ladi. Ma'noga asoslangan rasmlar yoki ma'lumotlar bu erda ham saqlanadi, ammo bunday ma'lumot takrorlanmasdan yoki takrorlanmasdan buziladi. Boshqa tomondan, uzoq muddatli xotira potentsial cheksiz quvvatga ega (Sternberg & Sternberg, 2012) va uning davomiyligi cheksizdir. Ba'zan kirish qiyin bo'lsa ham, u shu vaqtgacha o'rganilgan hamma narsani o'z ichiga oladi. Biror kishi unutuvchan bo'lib qolishi yoki o'zlarini ma'lumot xuddi shunday his qilishi mumkin tilning uchi.

5.Xulosa

Marketing axborotlari 2 ga bo’linadi 1.birlamchi axborot 2.ikkilamchi axborotcbirlamchi axborotni yig’ishdan oldin tadbirkor

1.Tanday axborot yig’ish kerak

2.Tadqiqot obyekti nma

3.Kim axborotni yig’adi

4.Axborot qanday yig’iladi

5.Qayerda qachon va qanday mudatda yig’iladi

6.Narxi qanchaga tushadi

Ikkilamchi axborot

1.Bugalteriya malumotlari

2.Statistik malumotlar

3.Reja malumotlari

4.Joriy malumotlar

6. Foydalangn adabiyotlar

I. Ўзбекистон Республикаси Қонунлари 1. Ўзбекистон Республикаси Конституцияси –Т.: Ўзбекистон, НМИУ, 2014. 2. Ўзбекистон Республикасининг “Рақобат тўғрисида”ги Қонуни. Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2012 й., 1-сон. II. Ўзбекистон Республикаси Президенти Фармонлари ва қарорлари, Вазирлар Маҳкамасининг қарорлари

3. Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2017 йил 7 февралдаги “2017-2021 йиллардаги Ўзбекистон Республикасини ривожлантиришнинг бешта устувор йўналиши бўйича ҳаракатлар стратегияси” тўғрисидаги ПФ-4947-сонли Фармони. – Ўзбекистон Республикаси қонун ҳужжатлари тўплами, 2017 й. www.lex.uz.

4. Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Ташқи савдо соҳасида бошқарув тизимини такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони. - // Халқ сўзи, 2017 йил 15 апрель, № 75 (6769).