Beqaror ish bilan bandlik shakllari: Kraudsorsing. Keys

Kraudsorsing: “P&G” ning “Connect+Develop” dasturi

 Kraudsorsing («crowdsourcing, crowd» – «keng doira» va «sourcing» – «resurslardan foydalanish») – innovatsion ishlab chiqarish muammolarini hal etish maq-sadida intellektual shaxslar keng doirasining ijobiy qobiliyat, bilim va tajribalaridan foydalanish uchun axborot-kommunikatsiya texnologiyalari-ni qo’llagan holda ularni bu faoliyatga ko’ngilli ravishda jalb qilish shakli hisoblanadi.

Kraudsorsingni «foydalanuvchi uchun ko’zda tutilgan innovatsiya» deb ham atashadi. Bunda, masalan, kompaniyalar o’z mijozlariga faqat ularning ehti-yojalari to’g’risidagi savol bilan murojaat qilibgina qolmasdan, ayni pay-tda, ulardan ushbu ehtiyojini qondira oladigan buyum yoki xizmatni takomil-lashtirish yuzasidan ham

fikrlari so’raladi.

Kraudsorsingning quyidagi afzalliklarini ajratib ko’rsatish mumkin:

– mamlakat, mintaqa, hatto butun jahondagi mutaxassislar bilimi, mala-kasi va iste’dodidan foydalanish imkoniyati;

– bir kishiga mo’ljallangan ishni odamlarning juda katta guruhiga yuklash imkoniyati;

– deyarli sarf-xarajatsiz zarur g’oyalar, innovatsiyalarga va boshqa muhim fikrlarga ega bo’lish va boshqalar.

 Jahondagi aksariyat kompaniyalar kraudsorsingdan samarali foydalanib kelmoqda. Jumladan, ko’pgina kompaniyalar o’z iste’molchilariga ishlab chiqarish jarayonining ishtirokchisi bo’lishni taklif etishmoqda. Masalan, eng muhim g’oyalarga uncha katta bo’lmagan miqdorda pul mukofoti ajratgani holda «Procter&Gamble» kompaniyasi 160 mingdan ziyod mijozdan juda qim-matli fikr va g’oyalarni olmoqda.

Keling siz bilan «Procter&Gamble» kompaniyasining qanday qilib malakali kadrlarga bo`lgan ehtiyojini Kraudsorsing orqali qondirishi borasidagi strategiyasini ko`rib chiqamiz.

“Procter & Gamble” 84 milliard atrofidagi daromadni yig`ib olish uchun dunyo bo`ylab 300 ga yaqin megabrendlarni sotadi. Kompaniyaning baholashi bo`yicha, “P&G” brendlari dunyo bo`ylab har kuni 4.4 milliard odamlarning hayotiga kirib boradi. 175 yil oldin asos solinganidan buyon, “P&G” o`z sanoatida innovatsiyalar va yangi tovar ishlab chiqish uchun oltin standardni o`rnatdi. “P&G” 1940 yillarning so`ngida tanishtirilgan “Tide” kir yuvish vositasi avtomat kir yuvish mashinlalari uchun birinchi sintetik kukun hisoblangan. U birinchi marta bir martallik pamperslarni ishlab chiqdi. “Crest” tarkibida kubikchali kalsiysi bo`lgan tishni kovak bo`lib qolishini oldini oladigan ilk tishpasta bo`lgan. “Febreze” yomon hidlarni shunchaki qoplamasadan uni ketkazadigan ilk tovar bo`lgan. “P&G”ning “Olay ProX”i qarishga qarshi qimmat tovarlar singari sepkillarni yoqotadigan tovari hisoblanadi. Ana shunday shiddatli innovatsiyalar “P&G” ning muvafaqqiyati va o`sishi uchun muhim hisoblanib kelgan.

Xozirgacha, kompaniyaning ko`p innovatsiylari o`zining “R&D” labaratoriyasida ishlab chiqilgan. “P&G” yiliga 2 milliard dollar investisiya kiritadi. Bu asosiy raqobatbardoshinikidan 50 foizga va qolgan barcha raqiblarinikini hisoblaganda ham ularnikidan ko`pdir. Yetakchi kompaniya butun dunyodagi 26 ta filiallarida jami 8 mingdan ortiq eng talantli “R&D” tadqiqotchilariga ega. Lekin, buncha yirik investitsiya 84 milliardlik kompaniyaning o`sib kelayotgan ehtiyojlarni qondirishga talab etiladigan innovatsiyalarni ishlab chiqishni ta`minlay olmaydi.

Taxminan 10 yil ilgari, “P&G” tadiqot jarayonini o`zgartirdi. Zarur innovatsiyalarni ishlab chiqishda o`z labaratoriyasiga tayanadigan ichki “R&D” modelidan mijozlarni hursand etadigan yangi tovar va texnologiyalarni ishlab chiqishda yordam beradigan tashqi hamkorlarni jalb etuvchi ochiq innovatsiyalar modeliga o`tdi.

“P&G” o`zining 8 ming nafar tadqiqotchilarini almashtirishni hoxlamaydi. U ularni yanada yaxshiroq bo`lishlarini hoxlaydi. Kompaniya bugungi kundagi ko`plab muhim innovatsiyalar tadbirkorlik firmalarida, universitetlarda va hukumat labaratoriyalarida amalga oshirilayotganini angladi. “P&G” da ishlaydigan har bir tadqiqotchi uchun yuzlab olimlar va injinerlar biriktirilgan. Bundan tashqari, Internet yordamida, dunyoning iste`dod bozori sekin-astalik bilan ular bilan bog`lanmoqda.

“P&G” eski “bu yerda kashf etilmagan” qarashiga asoslangan madaniyatidan har yerda uchraydigan g`oyalarni qamrab oladigan madaniyatga o`tishi zarur.

Bu maqsad bilan, “P&G” “Connect+Develop” nomli dunyoning turli hududlaridagi tashqi manbaalardan olinadigan ilg`or innoatsiyalarni topish uchun mo`ljallangan “Kaudsorsing” dasturini ishlab ciqdi. “Connect+Develop” Web sayti tadbirkorlarni, olimlarni, injinerlarni va boshqa tadqiqotchilarni xattoki iste`molchilarning o`zlarini ham yangi texnologiyalar, tovar dizayni, qadoqlash, marketing modellari, tadqiqot modellari, injineriya yoki siljitish haqidagi g`oyalarini taqdim etishlarini taklif etadi. Saytda, “P&G” allaqachon yechimini qidirayotgan innovatsiyalarga bo`lgan ehtiyojlarni ham aniqlaydi. “Bizda hamkor sifatida sizga taklif qiladigan ko`p narsalar bor va biz yolg`iz yaratgan qiymatni birgalikda ko`prog`ini yaratishimzga ishonamiz” deyiladi kompaniya saytida.

Tashqi hamkorlik orqali “P&G” innovatsiyalarini 50 foizidan ortig`ini yetkazib berish maqsadi bilan 2001 yilda tashkil etilgan “Connect+Develop” oldiga qo`ygan maqsadidan ortig`ini bajardi. “P&G” bugungi kunda chinakam global innovatsiya tarmog`i bilan hamkorlik qiladi. Uning 50 foizdan ortiq innovatsiyalari qandaydir tashqi hamkorlarni o`ziga jalb qiladi. Bugungi kunga qadar, “Connect+Develop” 1000 ga yaqin faol kelishuvlarga erishdi. “Connect+Develop” orqali bozorga kirib kelgan muvafaqqiyatli yangi tovarlarning ro`yxati juda uzun. Ularning orasida “Olay

Regenerist”, “Swift Duster”, “Tide Total Care”, “Clairol Perfect 10”, “Oral B Pusonic” tish shotkasi kabi tovarlar bor.

 “Connect+Develop” dasturi ostida innovatsion g`oya va texnologiyalar turli manbaalardan olinadi. Bu esa “P&G”ning vaqti va pulini tejaydi. Masalan, “P&G”ning 2 milliardli “Olay Regenerist” brendi uchun yangi amino kislotali tarkibga ega birikmasi Fransiyadagi kichik kmpaniyadan olindi. “Oral B Pulsonic” tish shotkasi yaponiya firmasi bilan hamkorlikda ishlab chiqilgan.

“Connect+Develop” kraudsorsing dasturi “P&G” uchun ulkan foydalarni olib keldi. “P&G” raqib rompaniyalarning kadrlarni ishga jalb etishda egiluvchan mehnat munosabatlarining yangi shakllarinidan samarali foydalanish mumkin ekanligiga ishontira oldi va mehnat bozorida egiluvchan munosabatlarni takomillashuviga hissa qo`shgan ilk kompaniyaga aylandi.

“Connect+Develop” “bizning qarashlarimz va eshiklarimizni tashqi hamkorlik uchun ochib berdi. U bizning “shu yerda kashf etilgan” nomli madaniyatimizni “ulkan qiymat uchun hamkorlik qilish” madaniyatiga o`zgartirdi.” deydi “P&G” ning texnologiya bo`yicha rahbari Bruce Brown. Natijada, “P&G” ning “R&D”si unumdorligi 60 foizga oshdi va uning innovatsiyalar borasidagi xarajatlari ortgan bo`lsada, uning muvafaqqiyati ikki barobarga oshdi. ““Connect+Develop” allaqachon barqaror o`sishni ta`minlaydigan ochiq innovatsiyalar madaniyatini shakllantirdi.” deydi “P&G”ning rahbari Bob McDonald. Shuningdek u, “Lekin, biz ko`prog`ini uddalashimizni bilamiz. Yanada ko`proq iste` molchilarni hayotlarini yaxshilay oladigan katta g`oyalarni yaratish uchun biz bilan hamkorlikda ishlaydiga dunyodagi eng yaxshi intelektlarni hoxlaymiz.” Deb qo`shimcha qiladi.

Muhokama uchun savollar:

1. Kompaniyani bunday muvafaqqiyat qozonishiga eng sosiy omil deb nimani ayta olasiz?

2. “P&G”ning “Kraudsoursing” dasturi mohiyatini izohlab bering.

3. “Kraudsoursing” asosida tashqi mutaxassilarni innovatsiyalar uchun jalb etishda mehnat munosabatlarining qanday shakllarini joriy etishi mumkin deb hisoblaysiz?