SURXON- SHEROBOD HUDUDIDA TARQALGAN SHILLIQQURTLARNING EKOLOGO-TAKSONOMIK TAVSIFI

Dissertatsiya mavzusining dolzarbligi va zarurati. Hozirgi kunda butun jahonda biologik xilma-xillikni saqlash, ekologik tizimlar barqarorligini ta’minlash global muammolardan biri hisoblanadi. Ayniqsa jahon miqyosida kechayotgan shiddatli iqlim o’zgarishlari, antropogen va texnogen omillar ta’sirining keskin kuchayishi hamda tabiiy landshaftlar muhitining o’zgarishi boshqa tirik organizmlar qatorida malakofaunaning xilma-xilligiga ham salbiy ta’sir ko’rsatmoqda. SHu nuqtai nazardan, shilliqqurtlar faunistik tarkibini tahlil qilish, ularning tarqalishi va populyatsiya zichligini aniqlash, ularda kechadigan morfologik o’zgaruvchanlik jarayonlari hamda qishloq xo’jalik ekinlarini zararlovchi va parazitar kasalliklarni tarqatishda oraliq xo’jayin sifatidagi ahamiyatini baholash  asosida ularga qarshi kurash choralarini ishlab chiqish muhim ilmiy-amaliy ahamiyat kasb etadi.

So’nggi yillarda mamlakatimizda faunistik tadqiqotlarga, jumladan, mollyuskalar bioxilma-xilligini o’rganishga ham katta e’tibor qaratilib, ularning hozirgi zamon holatini baholash, ularda boradigan o’zgaruvchanlik sabablarini tahlil qilish, endem turlarini muhofaza qilish hamda zararli turlariga qarshi kurashish chora tadbirlarini ishlab chiqish bo’yicha tadqiqotlar olib borilmoqda.

Qorinoyoqli mollyuskalarning juda ko’p vakillarida tashqi chig’anoq mavjud bo’lib, biroq ba’zilarida esa chig’anoq reduksiyaga uchraganligi va tanasidan ko’p miqdorda shilliq ajratganligi uchun ularni  yalang’och shilliqqurtlar deb atashadi. 

Chig’anoqli mollyuskalarning ziynatli va rang-barang bo’lgan  chig’anoqlari, nafaqat malakologlarni balki kolleksionerlarni ham o’ziga jalb etib, natijada, hozirda ular ancha mukammal o’rganilgan. Biroq shilliqqurtlar esa bu borada hali deyarli to’liq o’rganilmagan.

  Hozirda dunyo miqyosida,  shilliqqurtlarning 150 dan ortiq turlari uchrab, shulardan, O’rta Osiyoda 24, O’zbekistonda esa 18 turi tarqalgan bo’lib, bu turlarning bioxilma-xilligi nafaqat O’zbekistonda balki O’rta Osiyo hududida to’liq o’rganilmagan.